Deniz Ticareti Gözetim Hizmetleri Yönetmeliği ve Uygulama Yönergesi

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından hazırlanan Deniz Ticareti Gözetim Hizmetleri Yönetmeliği (“Yönetmelik”) 16.12.2016 tarihli Resmi Gazete’de yayımlandı. Yönetmelik 16.06.2017 tarihinde yürürlüğe girecek ve bu doğrultuda deniz gözetimi faaliyetlerini gerçekleştiren gerçek ve tüzel kişilerin işletme yetki belgesi alması gerekecektir.

Deniz Gözetimi Hizmeti ve İşletme Yetki Belgesi

Deniz gözetimi hizmeti Yönetmelik’te deniz ticareti çerçevesinde ticari ve teknik uzmanlık gerektiren; bağımsız işletmeler marifetiyle denizde, gemide, yükte, kıyı tesisinde veya bunlar arasındaki ilişkilerde yerine getirilen kontrol, nezaret, izleme, ölçüm ve belgelendirme hizmetleri olarak tanımlanmıştır.

Yönetmelik kapsamında sayılan hizmetlerin sunulabilmesi için Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Deniz Ticareti Genel Müdürlüğü’ne (“İdare”) başvurularak işletme yetki belgesi alınması gerekmektedir. Yetki belgesi için başvuran işletmeler için ise aşağıdaki şartlar aranmaktadır:

1. Türk mevzuatına uygun bir şirket veya iktisadi işletme statüsüne sahip olması,
2. Akredite olması veya ilk kez yetki belgesi talebi halinde yetki belgesi düzenlenme tarihinden itibaren en geç bir yıl içinde akredite olması,
3. En az iki deniz gözetim yetkilisini istihdam etmesi,
4. Deniz Ticaret Odasına üye olması,
5. Kuruluş mevzuatında veya ana sözleşmesinde gözetim/gözetme faaliyetinin belirtilmiş olması,
6. 000 TL mesleki sorumluluk sigortası veya asgari ödenmiş sermayesinin bulunması.

Tehlikeli yükler ve yükleme güvenliği bakımından tehlike arz eden yüklerle ilgili gözetim faaliyetlerinde bulunacakların ise yukarıdaki şartlara ek olarak Tehlikeli Mal ve Kombine Taşımacılık Düzenleme Genel Müdürlüğünden ayrıca “Tehlikeli Madde Uygunluk Belgesi” almaları gerekmektedir.

Ek olarak ilk kez başvuruda bulunan ve akredite olmayan işletmeler için 100.000 TL. mesleki sorumluluk sigortası veya asgari ödenmiş sermayesinin bulunması şartı aranmaktadır.

Gerekli başvuru şartlarının taşınması halinde İdare’nin belirlediği ücret karşılığında yetki belgesi beş yıla kadar düzenlenebilmektedir.

Deniz Gözetim Yetkilisi

Deniz gözetim hizmetlerini yerine getirmek üzere İdare tarafından yetkilendirilmiş gerçek kişiler olarak tanımlanan deniz gözetim yetkilileri de Yönetmelik uyarınca işletme yetki belgesine sahip bir işletmede çalışmak ve İdareden deniz gözetim yetki belgesi almak zorundadır.

Deniz gözetim belgesi alınabilmesi için gerekli şartlar ise aşağıdaki gibidir:

1. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olması,
2. En az lise ve dengi okul mezunlarının, süresi ve müfredatını İdarenin belirleyeceği semineri tamamlaması ve İdare tarafından yetkilendirilen bir gözetim firması bünyesinde sigortalı olarak en az 3 ay staj yapması ve ilgili firmanın düzenleyeceği stajda başarılı olduğunu gösterir belgeyi sunması,
3. 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı beş yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine, milli savunmaya ve devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, terörün finansmanı, basit ve nitelikli zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama, hapis cezasının ertelendiği veya idari para cezasına çevrildiği hükümler hariç olmak üzere hürriyeti bağlayıcı cezaya mahkumiyeti gerektiren kaçakçılık veya vergi kaçakçılığı suçlarından mahkum olmamak.

Deniz Gözetim Hizmet Alanları

Yönetmelik’te gemiye ve yükleme ve boşaltma işlemlerine dair gözetim hizmetleri belirlenmiştir. Buna göre:

Gemiye dair gözetim hizmetleri:

• Gemi alım-satım,
• Gemi kiralama,
• Yakıt ve yağ.

Yükleme ve boşaltma işlemlerine dair gözetim hizmetleri:

• Gemi yükleme, boşaltma ve aktarma,
• Yük miktarı,
• Yük istifi ve emniyeti,
• Liman-terminal sahası.

Kazanılmış Haklar

Yönetmelik’te mevcut deniz gözetim hizmeti sağlayan gerçek ve tüzel kişiler bakımından da düzenleme yapılmıştır. Bu doğrultuda Yönetmeliğin yayımlandığı tarihte mevcut olan iktisadi işletme statüsündeki kuruluşlar ve şahıs şirketlerinden Türk mevzuatına uygun bir şirket veya iktisadi işletme statüsüne sahip olunması şartı aranmaz.

Gerçek kişiler bakımından, Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce, kuruluş ana sözleşmesinde gözetim faaliyeti bulunan işletmelerde çalıştığını belgeleyenlerin, bu Yönetmelikte belirtilen hizmet alanlarında hizmet verdiklerini sigorta kaydı, iş veya hizmet sözleşmesi ve faaliyete ilişkin belgelerle beraber bir yıl içinde, İdareye başvurmaları halinde seminere katılım ve staj şartı aranmaz.

Denetim ve Yaptırım

Deniz gözetim işletme ve yetkililerinin iş ve işlemlerinin denetiminde İdare ve Liman Başkanlıkları yetkili kılınmıştır. Yönetmelik hükümlerine aykırılık halinde uyarma, para cezası, faaliyetin askıya alınması ve yetki iptali yaptırımları uygulanabilmektedir.

Uygulama Yönergesi

İşletme yetki belgesi başvurularının yapılacağı Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Deniz Ticareti Genel Müdürlüğü tarafından 30.05.2016 tarihinde Yönetmeliğe ilişkin uygulama yönergesi (“Yönerge”) yayınlanmıştır. Yönerge’de işletme yetki belgesi başvuru ücreti 5.000 TL, deniz gözetim yetki belgesi ücreti ise 100 TL olarak belirlenmiştir. Yönetmelik uyarınca başvuru ücretlerinin iadesi mümkün olmadığından başvuruların doğru ve eksiksiz olarak Yönetmelik ve Yönerge’de yer alan düzenlemeler dikkate alınarak yapılması önemlidir.

Yönerge’ye göre, en az iki deniz gözetim yetkilisi istihdam etme şartı bakımından, işletme yetki belgesi için ilk başvuruda deniz gözetim yetkililerinin başvuru yapmış olması yeterli olacaktır, ancak söz konusu personel Deniz Gözetim Yetki Belgesi almadan İşletme Yetki Belgesi verilmeyecektir. Bu nedenle başvuruların bu husus dikkate alınarak gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Yönetmelik kapsamındaki başvuru prosedürü ve ilgili diğer mevzuat kapsamında detaylı bilgi için info@engblaw.com adresinden bizimle iletişime geçebilirsiniz.